Bira ne zaman ortaya çıktı sorusunun cevabı olarak Ortaçağ’da Almanya’da dediyseniz, bu inançla yalnız değilsiniz. Pek çok insan ünlü Alman içme kültürünü biranın doğum yeri ile ilişkilendirir. Bu yazımızda bira tarihi hakkında bilgilendirme yapacağız.
Günümüz bira çoğunlukla Avrupa’da (özellikle Almanya’da) geliştirildiği doğrudur. Ancak araştırmalar sayesinde artık biranın ilk kez eski Mezopotamya’da içildiğini biliyoruz.
İşte bugün bildiğimiz ve sevdiğimiz biranın kuruluşunda yer alan önemli uygarlıklardan bazıları.
Bira, hammaddelerin su ile özütlenmesi, kaynatılması (genellikle şerbetçiotu ile) ve fermente edilmesiyle üretilen alkollü içecek. Bazı ülkelerde bira yasalarla tanımlanır; örneğin, suyun yanı sıra standart bileşenlerin malt (fırında kurutulmuş çimlenmiş arpa), şerbetçiotu ve maya olduğu Almanya’da olduğu gibi. Alman saflık yasasını Türkiye’de en iyi uygulayan şirketlenden biri olan Türk Tuborg’un yayınladığı Alman saflık yasası:
Bira alkol oranı genelde %5’dir. Yüksek alkollü biralarda bu oran %8,5 seviyelerine kadar çıkmaktadır. Düşük alkollü biralardan olan Miller ve Corona gibi markaların bira alkol oranı ise %4,5’dur.
Bira üretiminin, bölgede tarımın ilk geliştiği MÖ 10.000 gibi erken bir tarihte (günümüz İran’ında) Godin Tepe yerleşiminde gerçekleştiğine dair bazı teoriler var. Fırat ve Dicle nehirleri arasındaki topraklarda yaşayan insanlar, birayı beslenmelerinin çok önemli bir parçası olarak görüyorlardı. Sarhoş edici etkisinden dolayı ona “ilahi içecek” dediler.
Bira üretiminin ilk somut kanıtı, MÖ 4.000 civarında Sümerler döneminden gelir. Mezopotamya’da yapılan bir arkeolojik kazı sırasında, köylülerin pipetle bir kaseden içecek içtiğini gösteren bir tablet keşfedildi. Arkeologlar ayrıca bira üretiminin koruyucu tanrıçası Ninkasi’ye bir övgü buldular. Bu şiir aynı zamanda ekmekten arpa kullanarak bira yapmak için bilinen en eski tarifi de içeriyordu.
Günümüz bira kokteyl tarifleri için ilgili bağlantıya gidebilirsiniz.
Bira tüketimiyle tanınan bir sonraki uygarlık da Mezopotamya’dandı – büyük Babil kentinden gelen insanlar. Babilliler, MÖ 3.000 civarında 20’den fazla bira türü ürettiler. Bira ayrıca Babil’de tanrıların gerçek bir armağanı olarak ilahi kabul edildi. Aynı zamanda zenginlik göstergesiydi.
Eski Babil yasaları dizisi olan Hammurabi Kanunları, vatandaşlara günlük bir bira tayınını emrediyordu. Her vatandaş, servetine bağlı olarak günlük bira dozunu aldı.
İçkiye o kadar saygı duyuldu ki, insanlara iş karşılığı bazen para yerine bira olarak ödeniyordu. O zamanlar birayı filtrelemenin bir yolu yoktu, bu yüzden biralar daha çok yulaf lapası gibiydi ve içimi zordu. Babilliler bira içimini rahatlatmak için ilk defa olarak pipet kullandılar.
Birayı icat eden bilge bir adamdı.
Platon
Osmanlı’nın bira ile tanışması 1839 yılına dayanır. Osmanlı’da ilk birahaneler 1840 yılında açılmıştır. İlk bira üretimi ise 1896 yılındadır. O yıllar 1,2 milyon litre bira üretilirken, 1914 yılına gelindiğinde ise bu oran 10 milyona dayanmıştır. Türkiye Cumhuriyeti’nde bu rakama ancak 1940’lı yıllarda ulaşılmıştır. kaynak
Osmanlı İmparatorluğu’nda bira, genellikle Batı Avrupa ülkelerinden gelen yabancı tüccarlar tarafından getirilen bir içecek olarak biliniyordu. Ancak, Osmanlı İmparatorluğu’nun birçok farklı döneminde, bazı yerlerde bira üretimi de yapılmaktaydı.
Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde, özellikle 19. yüzyılda, bira üretimi ve tüketimi daha yaygın hale geldi. Bu dönemde İstanbul, İzmir ve Selanik gibi şehirlerde birkaç bira fabrikası açıldı ve Avrupalı tüccarlar ve yerli halk arasında popüler hale geldi.
Ancak, Osmanlı İmparatorluğu’nda İslam inancının etkisi nedeniyle, bira üretimi ve tüketimi özellikle Müslüman nüfus arasında sınırlıydı. İslam dini, alkolün tüketimini yasaklar, bu nedenle Osmanlı İmparatorluğu’nda bira tüketimi öncelikle azınlık gruplar ve yabancı tüccarlar tarafından yapılmaktaydı.
Sonuç olarak, Osmanlı İmparatorluğu’nda bira üretimi ve tüketimi Batı Avrupa ülkelerinde olduğu kadar yaygın değildi. Ancak, bazı dönemlerde bira üretimi yapılmıştır ve İstanbul, İzmir ve Selanik gibi şehirlerde birkaç bira fabrikası açılmıştır.
Dönem | Tarih | Gelişmeler |
---|---|---|
Antik Çağ | M.Ö. 7000 | Mezopotamya ve Mısır’da ilk bira üretiminin kanıtları |
Orta Çağ | 5. yüzyıl | Manastırlarda bira üretimi yaygınlaştı |
16. yüzyıl | 1516 | Almanya’da Reinheitsgebot (Saflık Yasası) kabul edildi |
18. yüzyıl | 1773 | Bavyera’da ilk modern bira fabrikası kuruldu |
19. yüzyıl | 1842 | Louis Pasteur pastörizasyon yöntemini keşfetti |
20. yüzyıl | 1920 | Amerika Birleşik Devletleri’nde Yasaklama dönemi |
21. yüzyıl | Günümüz | Bira, dünyanın en popüler alkollü içeceklerinden biri |
Avrupa: Bira, Avrupa’da en eski alkollü içeceklerden biridir. İlk bira üretiminin kanıtları M.Ö. 7000’e kadar uzanmaktadır. Orta Çağ’da manastırlar bira üretiminin merkezi haline geldi. 16. yüzyılda Almanya’da Reinheitsgebot (Saflık Yasası) kabul edildi ve bu yasa günümüzde de Alman biralarının üretiminde uygulanmaktadır.
Amerika: Bira, Avrupa’dan Amerika’ya göç edenler tarafından getirildi. 19. yüzyılda Amerika Birleşik Devletleri’nde bira fabrikaları kurulmaya başladı ve bira popüler bir içecek haline geldi. Yasaklama dönemi (1920-1933) bira üretimini ve tüketimini yasakladı, ancak bu dönemden sonra bira tekrar popüler hale geldi.
Asya: Bira, Asya’da da uzun bir geçmişe sahiptir. Çin’de M.Ö. 7000’e kadar uzanan bira üretiminin kanıtları bulunmaktadır. Japonya’da da bira üretimi 7. yüzyıldan beri yapılmaktadır. 21. yüzyılda Asya, dünyanın en büyük bira pazarı haline gelmiştir.
Afrika: Bira, Afrika’da da eski bir geleneğe sahiptir. Mısır’da M.Ö. 5000’e kadar uzanan bira üretiminin kanıtları bulunmaktadır. Günümüzde Afrika’da birçok farklı bira türü üretilmektedir.
Okyanusya: Bira, Avrupalılar tarafından Avustralya ve Yeni Zelanda’ya getirildi. 19. yüzyılda bu ülkelerde bira fabrikaları kurulmaya başladı ve bira popüler bir içecek haline geldi.
Dünyada yüzlerce farklı bira türü bulunmaktadır. En yaygın bira türleri şunlardır:
Bira Faydaları:
Bira, B vitaminleri, potasyum ve magnezyum açısından zengindir. Ayrıca kalp hastalığı riskini azalttığı ve kemikleri güçlendirdiği de bilinmektedir.
Türkiye’de 579 milyon litre bira üretim kapasitesi ile Türk Tuborg fabrikası en büyük bira fabrikalarından biridir. İzmir ilinde bulunur.
Estrella Inedit, İspanya’nın Damm Brewery’sinden arpa ve buğday bazlı ekstra bir biradır . Michelin yıldızlı bir şef olan Ferran Adrià , sommelier’ları ve Damm’ın usta bira üreticileriyle, maltlı arpa pilsener ve bira tarzı buğday birasıdır.
Bu sorunun cevabı alkole olan ile ilişkinize göre değişir. Bağışıklığınız ne kadar iyiyse o kadar az sarhoş olursunuz. Hiç bira içmemiş bir yetişkin 50cl birada sarhoş olabilir.
Alkollü İçecek Fiyat Listeleri
Mısır piramitlerinden işçiler günlük ücret olarak 5 bira biraz da ekmek alırlarmış.